Sinonimi e Contrari Friulani

viodi s.m., v.

  1. [it. accudire v.intr.] (curâ alc, massime un lavôr o i lavôrs di cjase) stâ daûr de cjase o ancje viodi de cjase
    sinonims
    guviernâ, regolâ
  2. [it. accudire v.tr.] (vê cure di cdn.) stâ daûr dai fruts o ancje viodi dai fruts
    sinonims
    tignî
  3. [it. assistere v.intr.] (jessi presint a di un fat, a di un spetacul e sim.) viodi une partide
    contraris
    mancjâ
  4. [it. assistere v.tr.] (judâ materialmentri e moralmentri cdn., confuartâ, socori) viodi di un malât
    sinonims
    confuartâ, consolâ, curâ, medeâ, socori, stâ daûr, tignî a ments
    contraris
    bandonâ, lassâ di bande, trascurâ
  5. [it. attendere v.intr.] (stâ daûr)
  6. [it. avvisare2 v.intr.] (fâ front a incombencis o dificoltâts)
  7. [it. badare v.intr.] (stâ in vuardie)
    sinonims
    impensâsi, vuardâsi
    (ancje ass.)
    sinonims
    impensâsi, vuardâsi
  8. [it. badare v.intr.] (viodi che nol sucedi alc di mâl a cdn.) viodi dai fruts, al è bon di viodi di se
    sinonims
    controlâ, impensâsi, stâ daûr, tignî di voli
    contraris
    disinteressâsi, fotisi, freâsi, sbombâsi
  9. [it. badare v.intr.] (stâ daûr di alc a pro di cdn.)
    sinonims
    dâ abade, dâ seont, impensâsi, intrigâsi, pensâ, tindi, vê chê
    contraris
    disinteressâsi, fotisi, freâsi, meti di bande, sbombâsi
  10. [it. confrontare v.tr.] (consultâ)
    sinonims
    consultâ
  11. [it. conservare v.tr.] (tignî cont alc)
    sinonims
    custodî, tignî
    contraris
    dissipâ, distruzi, fruiâ, straçâ, vuastâ
  12. [it. controllare v.tr.] (abadâ, tignî di voli) i dotôrs a viodin dal pazient
    sinonims
    abadâ, tignî ad a ments, tignî di voli, viodi di, vuardâ, vuardiâ
    contraris
    lassâ di bande, trascurâ
  13. [it. controllare v.tr.] (comedâ, regolâ il funzionament)
    sinonims
    comedâ, justâ, messedâ, regolâ, revisâ
  14. [it. curarsi v.pronom.intr.] (cjapâsi cure di alc o di cdn.) viodi dai interès dai condomins
    sinonims
    abadâ, cjalâ, dedicâsi, incurâsi, interessâsi, lâ daûr, ocupâsi, premurâsi, proviodi, stâ daûr, tignî cont
    contraris
    freâsi, impipâsi, sbatisi, sbombâsi, sborâsi, trascurâ
  15. [it. governare v.tr.] (tignî cont cdn.) viodi di un frut
    sinonims
    curâ, stâ daûr, tignî iniment
  16. fig. [it. guardare v.tr.] (tignî a ments) viodi dai fruts o ancje vuardâ i fruts
    sinonims
    abadâ, stâ daûr, tignî a ments, tignî di voli
  17. [it. guardare v.intr.] (riferîsi cul pinsîr) lu viodin tant che un salvadôr
    sinonims
    considerâ, indreçâsi
  18. [it. guardarsi v.pronom.intr.] (stâ atent di no fâ alc)
    sinonims
    astignîsi, evitâ
  19. [it. incaricarsi v.pronom.intr.] (cjapâ la responsabilitât di un lavôr specific)
  20. fam. [it. interessarsi v.pronom.intr.] (dimostrâ curiositât ancje par situazions che a rivuardin altris)
    sinonims
    impaçâsi, interessâsi, jentrâ, meti il nâs
    contraris
    disamorâsi, disinteressâsi, fotisi, freâsi, freolâsi, indurmîsi, infotisi, sbatisi, sbombâsi
  21. [it. interessarsi v.pronom.intr.] (vê cure)
    sinonims
    interessâsi, ocupâsi, seguî
    contraris
    disamorâsi, disinteressâsi, fotisi, freâsi, freolâsi, indurmîsi, infotisi, sbatisi, sbombâsi
  22. [it. interessarsi v.pronom.intr.] (garantî un impegn di persone)
    contraris
    disamorâsi, disinteressâsi, fotisi, freâsi, freolâsi, indurmîsi, infotisi, sbatisi, sbombâsi
  23. [it. occuparsi v.pronom.intr.] (risiervâ a alc il so timp e lis sôs capacitâts) viodi de contabilitât
    sinonims
    atindi, bacilâ, interessâsi, ocupâsi, pensâ, tindi
    contraris
    disinteressâsi, freâsi, impipâsi, infotisi
  24. [it. occuparsi v.pronom.intr.] (metisi dentri in cuistions delicadis, cence vêndi tantis voltis dirit)
    sinonims
    , impaçâsi, intrigâsi, ocupâsi
    contraris
    disinteressâsi, freâsi, impipâsi, infotisi
  25. [it. occuparsi v.pronom.intr.] (vê cure di une persone o di une bestie, tignî cont)
    sinonims
    atindi, ocupâsi, pensâ, tindi
  26. [it. osservare v.tr.] (viodi e dî alc di particolâr in ce che si viôt o si sint) cemût che si pues viodi di chest particolâr il cuadri al è fals
    sinonims
    constatâ, , marcâ, notâ
  27. [it. pensare v.intr.] (ocupâsi di cdn., badâi)
    sinonims
    atindi, badâ, cjalâ, ocupâsi, stâ atent, tignî cont, vê iniment
  28. [it. pensare v.intr.] (preocupâsi di alc, badâi)
    sinonims
    atindi, bacilâ, cjalâ, fastidiâ, interessâsi, macolâsi, mateâ, ocupâsi, pinsirâ, pinsirâsi, premurâsi, preocupâsi, proviodi, stâ atent, vê cure
    (proviodi)
    sinonims
    interessâsi, proviodi
  29. [it. pensare v.tr.] (pensâ calcolant ogni pussibilitât)
    sinonims
    calcolâ, considerâ, meditâ, rumiâ, stazâ
  30. [it. premurarsi v.pronom.intr.] (fâ cun impegn par rivâ a un risultât)
    sinonims
    impegnâsi, preocupâsi, proviodi
    contraris
    lassâ di bande, trascurâ
  31. [it. prendere in custodia loc.v.] (impegnâsi a tignî a ments, a tignî di voli)
  32. [it. prendere visione loc.v.] (cjalâ, scrutinâ un document)
  33. [it. prendersi cura loc.v.] (viodi di, proviodi) viodi dai fradis plui piçui
  34. [it. preoccuparsi v.pronom.intr.] (dâsi di fâ cun cure e premure)
    sinonims
    bacilâ, badâ, interessâsi, pensâ, premurâsi
    contraris
    freâsi, sbatisi, trascurâ
  35. [it. procurare v.tr.] (dâsi di fâ par meti in vore un plan, par che al sucedi alc e sim.)
    sinonims
    dâi daûr, dâsi di fâ, doprâsi, messedâsi, proviodi, smanezâsi
  36. [it. provvedere v.intr.] (fâ front a incarghis, assums, dibisugnis e sim., cjatant lis manieris plui justis)
    sinonims
    cumbinâ, curiâ, fâ front, intrigâsi, provedi
  37. [it. provvedere v.intr.] (fâ alc a pro di cdn.)
    sinonims
    stâ daûr
  38. [it. rammentarsi v.pronom.intr.] (vê a cûr, cjapâsi cure, vê interès pe cundizion di cdn.)
    sinonims
    cjapâsi cure, pensâsi, stâ daûr, vê interès, vê rivuart
  39. [it. ravvisare v.tr.] (individuâ)
  40. [it. rimediare v.intr.] (suplî)
    sinonims
    pensâ, rimedeâ, suplî
  41. [it. rivedere v.tr.] (controlâ il funzionament di un aparât, di un implant e v.i.) la machine mi da ancjemò problemis, o ai di fâle viodi
    sinonims
    revisâ, revisionâ, ripassâ, scrutinâ, tornâ a passâ, tornâ a viodi
  42. [it. sondare il terreno loc.v.] (investigâ su lis pussibilitâts di sucès di une iniziative)
  43. [it. sorvegliare v.tr.] (direzi, vuardeâ) dâ di viodi de cjase al vicin
    sinonims
    controlâ, tignî a ments, tignî di voli, vuardâ, vuardiâ
  44. [it. stare a vedere loc.v.] (spietâ cun curiositât, atenzion e v.i. che alc al sucedi, cence intervignî)
  45. fig. [it. tastare il terreno loc.v.] (studiâ prime situazions e intenzions)
  46. [it. tenere a bada loc.v.] (proviodi) al à di viodi dai fruts
  47. [it. trovare1 v.tr.] (scuintrâ par câs, imbatisi in cdn.)
    sinonims
    cjatâ, imbatisi, intivâsi, intopâsi, scuintrâ
    (par pandi sorprese intal scuintrâ un)
    sinonims
    cjatâ
  48. [it. trovare1 v.tr.] (viodi che une persone si presente cun ciertis carateristichis, che e da une cierte impression)
    sinonims
    constatâ, stimâ, tignî
  49. [it. vederci v.procompl.] (vê la facoltât visive)
  50. [it. vedere v.tr.] (percepî cui voi, cul sens de viste) viodi la lune tal cîl
    (cun valôr di interiezion, par pandi maravee e amirazion)
    (insumiâsi)
    let. (des animis dal paradîs, cjalâ Diu)
    (in locuzions pragmatichis)
  51. [it. vedere v.intr.] (vê la facoltât di viodi)
  52. [it. vedere v.tr.] (sei presints a un ciert avigniment) viodi une partide di balon, viodi un cine
  53. [it. vedere v.tr.] (incuintrâ, cjatâ cdn.) o volarès tornâ a viodilu
    sinonims
    miracul
    (par saludâ) content di viodilu
    sinonims
    miracul
    (lâ di cdn. par consultâlu) bisugne viodi il miedi par cheste fiere
  54. [it. vedere v.tr.] (cjapâ in esam, cjalâ)
    sinonims
    scrutinâ
    (lei, scori) viodi il gjornâl
    sinonims
    scrutinâ
    (visitâ) viodi une mostre
    sinonims
    scrutinâ
  55. [it. vedere v.tr.] (vê alc a disposizion)
  56. [it. vedere v.tr.] (vivi di persone une esperience)
    sinonims
    cognossi, passâ, provâ, sperimentâ
    fig. (sei intune cierte cundizion)
    sinonims
    cognossi, passâ, provâ
  57. edit. [it. vedere v.tr.] (par mandâ il letôr a cjalâ di altris bandis dal stes test o in altris tescj citâts)
  58. zûcs [it. vedere v.tr.] (intal poker, controlâ i ponts dal aversari)
    (par dî che si acete la pontade dal aversari e che si vûl confrontâ cun lui i ponts che si àn in man)
  59. [it. vedere v.tr.] (viodi par meti a la prove)
    sinonims
    cjalâ, controlâ, scrutinâ
  60. [it. vedere v.tr.] (tant che inter. par pandi sfide o menace) ti fasarai viodi!, âstu di viodi che al rivarà tart?
    (cun fâ polemic, par verificâ un compuartament za considerât negatîf) o vuei viodi se al clame!
    (par dâ fuarce, fâ cûr)
  61. [it. vedere v.tr.] (inacuarzisi)
    sinonims
    cjatâ, cucâ, inacuarzisi, lampâ, notâ, olmâ
    contraris
    lassâ stâ, trascurâ
  62. fig. [it. vedere v.tr.] (constatâ) viodistu che no tu capissis!
    sinonims
    capî, cjalâ, comprendi, constatâ, intindi, intravignî, judicâ, ricognossi, scoltâ
    (spec. inte lenghe fevelade par clamâ la atenzion di chel che al scolte)
    sinonims
    scoltâ
  63. [it. vedere v.tr.] (stazâ, cjapâ in considerazion)
    sinonims
    considerâ, judicâ
    (considerâ cdn. bon di fâ alc) mi viodistu a zuiâ di balon?
    sinonims
    considerâ, judicâ
    (par esprimi un judizi negatîf intai rivuarts di cdn.)
  64. [it. vedere v.tr.] (cun daspò 'di' e un infinît o pûr 'che' e un coniuntîf, fâ il pussibil par fâ une robe, ancje se e je cualchi dificoltât)
    sinonims
    cirî, cjalâ, fâ in maniere di, fâ in mût di, provâ
    (ass., par pandi la volontât di rimandâ une decision)
  65. [it. vedere v.tr.] (figurâsi cu la fantasie) viodi un futûr neri, viodi une esperience passade
    sinonims
    olmâ
  66. [it. vedere v.tr.] (par pandi marum par une critiche che si pense di no meretâ) o volarès vioditi te tal gno puest!
  67. [it. vedere s.m.] (dome sing. judizi, pont di viste) pal gno viodi o ancje a gno viodi tu âs reson
  68. fig. [it. vegliare v.intr.] (stâ atents)
    sinonims
    badâ, stâ daûr
  69. [it. visionare v.tr.] (viodi, esaminâ cun atenzion, valutâ soredut par sielzi) viodi un progjet
  70. [it. visionare v.tr.] (viodi in forme privade un film, un spetacul televisîf e simii prime che a vegnin proponûts al public)
  71. [it. vista s.f.] (il viodi tal so sucedi) a viodi chê sene si son ingropâts ducj cuancj, a viodi chê torte no ai savût tignîmi
    sinonims
    vision, viste