Sinonimi e Contrari Friulani

calâ v.

  1. fig. [it. affievolirsi v.pronom.intr.] (deventâ minôr fin a jessi nuie)
    sinonims
    indebilî, languî, ridusisi, sbassâsi, slanghî, smamî, smavî
  2. [it. allentare v.tr.] (fâ calâ)
    sinonims
    dismolâ, molâ, morestâ, slizerî, smolâ, taiâ, umiliâ
    contraris
    aumentâ, incressi, ingriviâ, ingruessâ, parâ sù, rionzi, saborâ, stiçâ, uçâ
  3. fig. [it. appannarsi1 v.pronom.intr.] (pierdi la fuarce, la forme)
    sinonims
    lâ al mancul
  4. fig. [it. assottigliare v.tr.] (taiâ la cuantitât) calâ lis scortis
    sinonims
    scurtâ, taiâ
    contraris
    aumentâ, cressi, incressi
  5. [it. attenuare v.tr.] (ridusi di dimension, estension, durade e v.i.) calâ il control
    sinonims
    atenuâ, cessâ, diminuî, molâ, morestâ, ridusi, slizerî, smussâ, temperâ, umiliâ
    contraris
    aumentâ, cjariâ, dopleâ, incressi, ingarbî
  6. [it. attenuarsi v.pronom.intr.] (diminuî di intensitât, deventâ plui debil, ancje fig.)
    sinonims
    atenuâsi, dâ jù, indebilîsi, morestâsi, regolâsi, scunîsi, slizerîsi, smuartîsi, temperâsi, umiliâsi
    contraris
    aumentâ, cressi, dâ sù, incrudîsi, ingarbîsi, vignî sù
  7. [it. calare v.intr.] (vignî jù plui in bas a planc o par ordin)
    sinonims
    dissendi, rivâ jù, vignî jù
    contraris
    lâ sù, rimontâ, tornâ sù
    (invadi un teritori, une tiere di bande di popui che a vegnin spec. di tramontan)
    sinonims
    dissendi, vignî jù
    (di uciei, vignî jù di buride, butâsi)
    sinonims
    rivâ jù, vignî jù
  8. [it. calare v.intr.] (lâ a mont, bonâsi, ancje sost.)
    sinonims
    bonâsi
    contraris
    cressi, , jevâ, nassi
    (de lune, jessi inte ultime fase)
    contraris
    cressi,
  9. [it. calare v.intr.] (lâ jù, sbassâsi)
    sinonims
    lâ jù, sbassâsi
    contraris
    aumentâ, cressi, lâ sù, montâ sù
  10. [it. calare v.intr.] (lâ jù di pês, di volum o di intensitât) calâ di cualchi chilo
    sinonims
    lâ jù, sbassâsi, slanghî, tirâ jù
    contraris
    aumentâ, cressi, dâ sù, lâ sù
    (lâ jù di presit) il lidric al è calât
    sinonims
    lâ jù, sbassâsi, tirâ jù
    contraris
    aumentâ, cressi, dâ sù, lâ sù
    fam. (esortazion a staronzâ une conte e v.i.)
    sinonims
    lâ jù, sbassâsi, tirâ jù
    contraris
    aumentâ, cressi, dâ sù, lâ sù
    (de vôs, sbassâsi, slanghî)
    sinonims
    lâ jù, sbassâsi, slanghî
    contraris
    aumentâ, cressi, dâ sù, lâ sù
  11. mus. [it. calare v.intr.] (fâ une note cun intonazion plui basse di chê juste)
    teatr. (inte recitazion, sbassâsi di intensitât, di intonazion)
  12. [it. calare v.tr.] (dismontâ, spec. adasi) calâ il zeut dal barcon
    sinonims
    sbassâ
    contraris
    alçâ, alçâ sù, jevâ, tirâ sù
    (meti intal mâr lis rêts, la ligne, par pescjâ)
    sinonims
    sbassâ
    contraris
    alçâ, alçâ sù, jevâ, tirâ sù
    (trai jù la bandiere)
    sinonims
    sbassâ
    contraris
    alçâ, alçâ sù, jevâ, tirâ sù
  13. [it. calare v.tr.] (meti intun contest) calâ un autôr intal so timp
    sinonims
    incuadrâ, infondâ, insuazâ, plaçâ, poiâ
  14. [it. calare v.tr.] (inte gucje, ridusi il numar des maiis o sierâ une maie, ancje ass.) calâ i ponts, al cuart fier tache a calâ
    contraris
    butâ sù, cressi
  15. [it. calare v.tr.] (intai zûcs di cjartis, zuiâ une cjarte spec. cence fâ une pie)
    sinonims
    butâ, vierzi
    fam. (vierzi il zûc)
    sinonims
    vierzi
  16. [it. contrarsi v.pronom.intr.] (vê une riduzion) tal secont semestri il marcjât automobilistic al è calât
    sinonims
    contraisi, lâ al mancul, lâ jù
  17. fig. [it. declinare v.intr.] (rivâ ae fin)
  18. [it. decrescere v.intr.] (lâ al mancul in maniere progressive)
    sinonims
    cangjâ, lâ al mancul, lâ injù, lâ in mancul, lâ jù, sbassâsi
    contraris
    alçâsi, aumentâ, cressi, lâ sù
  19. [it. deprezzare v.tr.] (fâ lâ jù il presit di alc, ridusi di valôr)
    sinonims
    diminuî, sbassâ di presi
    contraris
    aumentâ, butâ sù, cressi, rialçâ
  20. [it. deprezzarsi v.pronom.intr.] (lâ jù di presit, pierdi di valôr)
    sinonims
    svalutâsi
  21. [it. dimagrire v.intr.] (pierdi pês cambiant la fisionomie, deventant plui magri)
    sinonims
    disfiliâsi, disgrassâsi, scarmîsi, sclagnî, sclagnîsi, smagrîsi
    contraris
    butâ sù, fâ cjar, fâ ganassis, ingramâ, ingrassâ, ingrassâsi, ingruessâ, ingruessî, meti dongje, meti sù
  22. [it. diminuire v.tr.] (fâ deventâ plui basse la cuantitât, la grandece, il numar) bisugne calâ la velocitât dongje des croseris
    sinonims
    disbassâ, disgradâ, disgrumâ, insutilî, limâ, ristrenzi, scarmî, sclagnî, scurtâ, sveçâ, taiâ
    contraris
    alçâ, alçâ sù, aumentâ, azonzi, cjariâ, cressi, dâ sù, dopleâ, incressi, ingruessâ, ingruessî, insiorâ, parâ sù, rionzi, staronzâ, zontâ
  23. [it. diminuire v.tr.] (intal gucjâ, fâ mancul ponts) calâ une maie
    sinonims
    butâ jù
  24. [it. diminuire v.intr.] (deventâ di mancul, ridusisi) il nivel dal vin tal fiasc al è calât
    sinonims
    colâ, dâ jù, debilîsi, decjadê, declinâ, disbassâsi, discunîsi, distemperâ, distemperâsi, flapî, flapîsi, indebilîsi, lâ jù, morentâsi, morestâsi, ribassâsi, ridusisi, scarmulîsi, sclagnîsi, scunîsi, semâ, smagrî, smagrîsi, smamî, smamîsi, srarîsi, staronzâsi, umiliâsi, vignî jù
    contraris
    cjapâ pît, cressi, dâ sù, dopleâsi, inasprî, infuartîsi, jevâ, jevâ sù, lâ sù, ricreâsi, rimontâsi, tressâsi
  25. [it. diminuire v.intr.] (calâ di pês, dimagrî)
    sinonims
    sclagnîsi, smagrîsi
    contraris
    cressi, dâ sù, lâ sù
  26. [it. illanguidirsi v.pronom.intr.] (deventâ mancul fuart, mancul intens, ancje fig.)
    sinonims
    distudâsi, lâ jù, sbassâsi, sfantâsi, smamîsi
  27. [it. imbonire v.intr.] (di elements atmosferics e naturâi, jessi daûr a calmâsi)
  28. fig. [it. immergere v.tr.] (fâ colâ intun ciert stât)
    sinonims
    fâ colâ, infondâ
  29. [it. menomare v.intr.] (calâ di volum, di cuantitât, di nivel e v.i.)
  30. [it. menomarsi v.pronom.intr.] (deventâ plui piçul, minôr)
  31. [it. ottenebrarsi v.pronom.intr.] (pierdi fuarce o potence)
  32. [it. ottundersi v.pronom.intr.] (pierdi snait, vivarosetât, finece)
    sinonims
    flapîsi, scunîsi
    contraris
    cressi, infuartîsi, rinfuarcîsi, rinfuarçâsi, spiçâsi, uçâsi
  33. [it. perdere v.intr.] (denant de prep. 'di', diminuî)
    sinonims
    lâ jù, sbassâsi
    contraris
    cressi, incressi, vuadagnâ
  34. [it. rallentare v.intr.] (deventâ mancul imburît, diminuî)
    sinonims
    bonâsi, cuietâsi, diminuî, morestâsi, ralentâ
  35. [it. regredire v.intr.] (movisi indaûr, lâ indaûr) la aghe alte e je daûr a regredî o ancje a tornâ a calâ
    sinonims
    cessâ, lâ indaûr, ritirâsi, sbassâsi, tornâ a sbassâsi, tornâ indaûr, zirucâ
    contraris
    avanzâ, lâ indenant
  36. [it. regredire v.intr.] (di fenomen, deventâ mancul fuart) un setôr economic che al varà di calâ o ancje di lâ indaûr
    sinonims
    cangjâ, lâ al mancul, sbassâsi, tornâ a sbassâsi, tornâ indaûr
  37. fig. [it. regredire v.intr.] (lâ jù di nivel, di cualitât)
    sinonims
    cangjâ, lâ al mancul, peiorâ
    contraris
    evolvisi, lâ indenant, miorâ, progredî
  38. [it. ridurre v.tr.] (fâ che al sei mancul fuart, mancul intens)
    sinonims
    dâ jù, diminuî, limitâ, scarmî, sminuî, staronzâ
    contraris
    alçâ, alçâ sù, aumentâ, cressi, dopleâ, incressi, ingruessâ, insiorâ, parâ sù, rionzi, staronzâ
  39. [it. ridursi v.pronom.intr.] (deventâ plui piçul in cuantitât)
    sinonims
    diminuî, limitâsi, sbassâsi
    contraris
    alçâsi, aumentâ, cressi, lâ oltri, passâ
  40. [it. rinvilirsi v.pronom.intr.] (calâ di presit)
  41. fig. [it. sbiadire v.intr.] (pierdi vivôr)
    sinonims
    diminuî, lâ jù
  42. [it. scalare2 v.tr.] (menant un veicul, passâ di une marcje plui alte a di une plui basse) sbassâ o ancje calâ la marcje prime di passâ
  43. [it. scemare v.tr.] (fâ deventâ plui bas o minôr) calâ il presit dal gasoli
    contraris
    aumentâ, incrementâ, incressi
  44. coloc. [it. scendere v.intr.] (calâ di pês)
    sinonims
    diminuî, disfiliâsi, disgrassâsi, lâ al mancul, scarmîsi, sclagnîsi, sfiliâsi, smagrî
    contraris
    aumentâ, cressi, dâ su, fâ cjar, fâ ganassis, incressi, ingrassâ, ingrassâsi, lâ sù, meti dongje, parâ sù, tirâ sù
  45. [it. scendere v.intr.] (pierdi valôr, sbassâsi)
    sinonims
    cedi, colâ, dâ jù, disbassâsi, fâsi jù, molâ, ribassâsi, rivâ jù, sbassâsi, sgobâsi, vignî jù
    contraris
    aumentâ, cressi, dâ sù, incressi, jevâ, lâ sù, montâ sù, rivâ sù, tirâsi sù, vignî sù
  46. fig. [it. spegnersi v.pronom.intr.] (di stimul fisic, lâ al mancul)
    sinonims
    distudâsi, finî, lâ al mancul, molâ, studâsi
    contraris
    impiâsi, piâsi, tornâ a sveâsi
  47. [it. stringersi v.pronom.intr.] (di vistît, deventâ plui stret o plui curt)
    contraris
    molâ, slargjâsi
  48. fig. [it. svaporare v.intr.] (dai sintiments, calâ di fuarce)
  49. [it. venire meno loc.v.] (pierdi di valôr)