Sinonimi e Contrari Friulani

scûr adi., s.m.

  1. [it. abbronzato adi.] (di cualchidun, che al à la piel scuride dal soreli) cuant che al è tornât des feriis al jere une vore scûr o ancje neri
    sinonims
    ambrât, bronzeât, brun
    contraris
    blanc, clâr, palit
    (di alc spec. de piel, fat scûr dal soreli)
    sinonims
    ambrât, bronzeât, brun
    contraris
    blanc, clâr, palit
  2. [it. atro adi.] (di colôr dongje dal neri)
    sinonims
    neri, orent, orit, signestri, tetri
    (une vore negatîf, signestri)
    sinonims
    neri, orent, orit, signestri, tetri
  3. [it. bruno adi.] (di voi, cjavei e v.i., colôr scûr jenfri il maron e il neri) mê sûr e à cjavei e voi scûrs o ancje neris
  4. [it. buio adi.] (cence lûs)
    sinonims
    nereôs, neri, tetri
    contraris
    clâr, luminôs, lusorôs, sflandorôs, slusint
    (di timp, cîl e v.i., une vore nulât) il cîl al è vignût scûr pal burlaç
    contraris
    clâr, luminôs
  5. fig. [it. buio adi.] (inciert, menaçôs) nus spietin timps pardabon scûrs
    sinonims
    dûr, grivi, nereôs, neri, trist
  6. [it. buio adi.] (caraterizât de decjadence e ignorance) chei secui scûrs che si disin, i ricuarts dai periodis scûrs de storie a son inmò vîfs
  7. fig. [it. buio adi.] (avilît, pinsirôs, preocupât)
    sinonims
    avilît, coroçât, disdegnât, fluscât, inmarumît, inmusonât, invelegnât, nereôs, neri, pinsirôs, preocupât, tetri
  8. [it. buio s.m.] (mancjance di lûs) durmî intal scûr, si dîs che i gjats a viodin intal scûr penç come se al fos dì, jessi scaturîts dal scûr penç
    sinonims
    gnot, sere
    contraris
    clâr, , lûs, lusôr, sflandôr, soreli
    (sere, gnot) i contadins a lavoravin intai cjamps fin che al vignive scûr
    sinonims
    gnot, sere
    contraris
    clâr, , soreli
  9. fig. [it. buio s.m.] (cundizion di ignorance) lassâ la concorence tal scûr di cualchi iniziative
    (misteri) un câs che al nade intal scûr
  10. zûcs [it. buio s.m.] (intal poker, dopleâ la pueste dal prin zuiadôr, che al pues fevelâ prin di viodi lis sôs cjartis) vierzi a scûr o ancje cence viodi
  11. [it. carico2 adi.] (di timp)
    sinonims
    cuviert, flusc, grîs, innulât, nulât
  12. [it. concettoso adi.] (dificil di capî)
    contraris
    clâr, essenziâl, facil, sempliç
  13. [it. corrucciato adi.] (di burlaç) un cîl scûr
    sinonims
    di burlaç
    contraris
    seren
  14. [it. cupezza s.f.] (il jessi cun pocje lûs o cence lûs, soredut de gnot)
    sinonims
    cupece, cupeç
    contraris
    clarece, claretât, luminositât
    (tonalitât scure)
    sinonims
    cupece, cupeç
    contraris
    clarece, claretât, luminositât
  15. [it. cupo adi.] (di colôr, cjariât) vert scûr
    sinonims
    cjamât, cjariât, penç
    contraris
    brilant, clâr, ferbint, gaiarin, lampit, lusint, lusorôs, sflandorôs, slusint, smamît, vîf, vivarôs
  16. [it. cupo adi.] (malinconic, dulinciôs)
    sinonims
    avilît, basot, conturbât, coroçât, disdegnât, dulinciôs, ferbint, fluscât, funebri, gram, gropolôs, inmusonât, invelegnât, lagrimôs, lancurôs, lugubri, malinconic, maluseriôs, ombrenôs, ombrôs, passionât, passionôs, paturniôs, penç, pinsirôs, sdegnât, smavît, suspirôs, vaiot
    contraris
    cjacaronit, cjadoc, clâr, gaiar, gaiarin, gjubiâl, gjubil, gloriôs, ligriôs, lusint, lustri, morbinôs, spiritôs, stralusint, tabaiot
    (di muse di une persone, che e mostre malinconie, cruzi, avilizion) vuê tu sês scûr di muse
    sinonims
    avilît, basot, coroçât, disdegnât, fluscât, gram, gropolôs, inmusonât, invelegnât, lancurôs, malinconic, maluseriôs, passionât, passionôs, paturniôs, penç, sdegnât, smavît, vaiot
    contraris
    clâr, lusint, lustri, stralusint
  17. [it. cupo adi.] (signestri)
    sinonims
    cuviert, involuçât, misteriôs, riscôs, segret, signestri, turbit
    (plen di misteri)
    sinonims
    cuviert, involuçât, misteriôs, riscôs, segret, signestri, turbit
  18. fig., spres. [it. ferreo adi.] (di un timp storic, dificil) i agns scûrs de dominazion foreste
    sinonims
    dûr, trist
  19. fr. [it. foncé adi.inv.] (di colôr scûr) ros scûr
  20. [it. fosco adi.] (di colôr nereôs) un mâr scûr
    sinonims
    grivi, nereôs
    contraris
    clâr, lusint
  21. [it. fosco adi.] (fluscât dai nûi) par doman a previodin un cîl scûr
    sinonims
    cuviert, fluscât, fumatôs, nuliçât, ofegât, velât
    contraris
    clâr, cristalin, limpi, net, seren
  22. fig. [it. fosco adi.] (di voglade e sim., menaçôs)
    sinonims
    grintôs, suturni
    contraris
    limpi, radiôs, seren
  23. fig. [it. fosco adi.] (che al fâs previodi un event, un risultât negatîf)
    sinonims
    tetri
    contraris
    gjubiâl, legri, positîf
  24. [it. fosco adi.] (che al spiete o che al mene dome robis brutis)
    sinonims
    avilît, scunît, tetri
    contraris
    gjubiâl, legri, positîf
  25. [it. imbrunire s.m.] (dome sing., il moment dal lâ jù dal soreli, cuant che al ven scûr) viôt di tornâ a cjase prime dal imbrunî o ancje prime di scûr
    sinonims
    gnot, sere
    contraris
    albe, aurore, cricâ dal dì
  26. [it. imposta2 s.f.] (portele che e cuvierç i barcons o lis puarts) sierâ i scûrs
  27. fig. [it. inafferrabile adi.] (riferît a un concet astrat, dificil di capî)
    contraris
    acessibil, clâr, comprensibil, facil
  28. fig. [it. iniziatico adi.] (che no si rive a capî)
    sinonims
    incomprensibil
  29. [it. livido adi.] (di un colôr bluat, par vie di une bote)
    sinonims
    blanc, bluat, grîs, ruan
  30. [it. nero adi.] (che al è avilît o gnervôs) jessi scûr in muse
    sinonims
    grîs
  31. [it. oscurità s.f.inv.] (mancjance di lusôr) il scûr dal tunel sot tiere
    sinonims
    cupece, gnot, nerum, sere
    contraris
    clâr, , lûs, lusôr, sflandôr
    (gnot) al veve di finî prin che al vignìs scûr
    sinonims
    gnot, sere
    contraris
    clâr,
  32. fig. [it. oscurità s.f.inv.] (il fat di no sei cognossût) i plâs di vivi intal scûr
    sinonims
    anonimât
    contraris
    celebritât, innomine
  33. [it. oscuro adi.] (cun pocje lûs)
    sinonims
    fumul
    contraris
    clâr, lusorôs, sflandorôs
  34. [it. oscuro adi.] (di colôr che al tire sul neri) un blu scûr
    sinonims
    flusc, fluscât, fosc, fumul, fuscât, suturni, torvit, turbit
    contraris
    clâr, lusorôs, sflandorôs, slusint
  35. fig. [it. oscuro adi.] (pôc clâr intal comunicâ)
    sinonims
    ingredeât, intorteât
    contraris
    clâr, rût, sclet, sempliç
  36. [it. oscuro adi.] (dificil di capî o di sclarî)
    sinonims
    misteriôs, sibilin
    contraris
    asiât, clâr, dret, evident, facil, franc, ladin
  37. [it. oscuro adi.] (che no si rive a capî ad in plen)
    sinonims
    misteriôs
  38. [it. oscuro adi.] (brut, che al mostre une decjadence morâl e civîl) un moment scûr pal nestri paîs
    sinonims
    brut, suturni
  39. [it. oscuro adi.] (che al pant pôre, asse, conturbie o lancûr)
  40. fon. [it. oscuro adi.] (no com., de consonante 'l', velarizade)
  41. fon. [it. oscuro adi.] (no com., di vocâl neutre, che e presente un sun intermedi rispiet aes vocâls cardinâls)
  42. [it. oscuro s.m.] (il jessi scûr, part scure) il scûr dal bosc fis
  43. [it. scuro1 adi.] (di colôr, no clâr) un ros scûr
    contraris
    clâr
  44. [it. scuro1 adi.] (di colôr, che al tire al brun o al neri) une fantate cui cjavei scûrs
    contraris
    clâr
  45. [it. scuro1 adi.] (ledrôs, inmusonât, rabiât) vuê il paron al è di umôr scûr
    sinonims
    inmusonât, ledrôs, neri, rabiât, torgul
    contraris
    clâr, cuiet, legri, plan, ridint, seren
  46. fig. [it. scuro1 adi.] (di situazion che e je brute, massime politiche, economiche e sociâl) i timps scûrs de ditature
    sinonims
    neri
  47. pit. [it. scuro1 s.m.] (intune piture, zone a trats o a plen che e fasi di ombrene, cun colôr che al tire al neri)
    contraris
    clâr
  48. [it. scuro1 s.m.] (ognidun dai colôrs che a tirin sul neri)
    contraris
    clâr
  49. fig. [it. tenebra s.f.] (tal pl., scuretât mentâl, spirituâl) il scûr de superstizion
    sinonims
    scuretât
  50. fig. [it. tenebra s.f.] (tal pl., grant misteri) il câs al è ancjemò involuçât tal scûr
    sinonims
    misteri
  51. fig. [it. tunnel s.m.] (situazion negative) i amîs lu àn judât a vignî fûr dal scûr de malatie
    sinonims
    tunel