Sinonimi e Contrari Friulani

sec adi., s.m.

  1. [it. acuto adi.] (di sensazion, sintiment, che si fâs sintî cun grande intensitât)
    sinonims
    brusc, grant, grivi, lambicant, picant, sbalsamant, seri, sponzint, vîf, violent
    contraris
    debil, lami, lizêr, smamît
  2. [it. allampanato adi.] (alt, sclagn e malsigûr tai moviments)
    sinonims
    calendari, disclaudât, inrimpinît, sgrembi
  3. [it. arido adi.] (di plantis, di aghis, cence umiditât) un teren sec
    sinonims
    ars, arsît, candît, flapît, incandît, mars, pustot, scridel, scridelît, sterp
    contraris
    agadôs, bagnât, imbombât, imbombît, plomp, tafagnot, umit
  4. fig. [it. arido adi.] (cence sensibilitât o ideis)
    sinonims
    frêt, insensibil
    contraris
    calorôs, dolç di cûr, dulinciôs, ferbint, font, morbit, sensibil, siôr, vîf, vivarôs
    (cence spirt, fantasie, estri)
    sinonims
    frêt, insensibil
    contraris
    calorôs, dolç di cûr, dulinciôs, ferbint, font, morbit, sensibil, siôr, vîf, vivarôs
    (che nol da risultât)
    sinonims
    frêt, insensibil
    contraris
    calorôs, dolç di cûr, dulinciôs, ferbint, font, morbit, sensibil, siôr, vîf, vivarôs
  5. [it. arso adi.] (che al à pierdût umiditât)
    sinonims
    arit, candît, cantesemât, incandît, incantesemât
    contraris
    bagnât, fresc, umit
  6. [it. arsura s.f.] (sensazion di secure che e cjape la gole) bevi par cuietâ il sec in bocje
  7. [it. asciutto adi.] (di flums, lâts, e v.i., cence aghe) un poç sec
    sinonims
    incandît, incantesemât, suiât
  8. [it. asciutto adi.] (cence umiditât) conservâ la farine intun puest sec
    contraris
    bagnât, fresc, umit
    (cence ploie ni fumate)
    contraris
    bagnât, fresc, umit
  9. fig. [it. asciutto adi.] (magri ma vivarôs)
    sinonims
    lizêr, lizêr di gjambe, slançôs, smilç, snel, spiul
    contraris
    ben pecolât, bocognat, bocon, complen, cracagnot, grêf, grivi, grues, pecolât, penç
  10. fig. [it. asciutto adi.] (sclet, stratignût)
    sinonims
    curt, distacât, essenziâl, frêt, lizêr, los, net, scarm, scarmulin, scjarnît, sclendar, sfilât
    contraris
    amabil, barbôs, calorôs, cordiâl, degnevul, espansîf, ferbint, fetôs, gjubiâl, lunc, slançôs, tratîf, zentîl
    (brusc, ruspiôs, cence cordialitât) fevelâ in maniere secje
    sinonims
    curt, distacât, frêt
    contraris
    amabil, calorôs, cordiâl, degnevul, espansîf, ferbint, gjubiâl, slançôs, tratîf, zentîl
  11. [it. asciutto adi.] (di vin, che nol è dolç) o volarès un blanc sec
    contraris
    abocât, amabil, dolç, pastôs
  12. [it. aspramente av.] (derivât di 'aspro', intune forme dure viers altris) rispuindi garp o ancje sec o ancje cun durece
  13. [it. brusco1 av.] (in mût svelt e sec) al rispuindè sec o ancje a sec che no
    sinonims
    a butinton, a sut, cun asprece, cun maluserie, cun ruspidece, cun ruspieç, di brut, di strabalç, ruspi, su la brucje, tic e tac
  14. [it. deciso adi.] (di linie o profîl, che al spiche in mût net) une figure cui contors secs
    sinonims
    cjalcjât, cjariât, ferbint, fuart, gaiart, net, penç, possent, precîs, vivarôs
    contraris
    clop, debil, flap, inciert, lami, malciert, malfer, malsigûr, smamît, smavît, smuartît, svampît
    (di colôr o savôr, che al risalte pe sô intensitât)
    sinonims
    cjalcjât, cjariât, ferbint, fuart, gaiart, net, penç, possent, precîs, vivarôs
    contraris
    clop, debil, flap, inciert, lami, malciert, malfer, malsigûr, smamît, smavît, smuartît, svampît
  15. [it. magro adi.] (di persone, di animâl o di part dal cuarp che e à pôc gras) vê lis cuessis magris o ancje bielis secjis, sec tant che un crot di rosade, sec o ancje sclagn incandît o ancje sec tant che un bachet, sec tant che un cantin o ancje un claut
    sinonims
    patît, scjarnît, sfilât, smenglât, sut, vidriç
    contraris
    adipôs, gras, grasson
  16. [it. magro s.m.] (persone cun pôc gras)
    sinonims
    scarmulin, sut
  17. [it. morto stecchito loc.s.m.] (muart)
  18. fig. [it. netto adi.] (che al dîs decision) o volarès une rispueste secje
    sinonims
    categoric, net
    contraris
    dubi, esitant, malciert, malsigûr, pendolant
  19. fig. [it. ossuto adi.] (di stîl, discors e sim., une vore essenziâl) un messaç sec ma plen di significât
    sinonims
    se
  20. fig. [it. ramo secco loc.s.m.] (cjamp economic che nol prodûs avonde) il diretôr al à decidût di taiâ il sec
  21. [it. reciso adi.] (pandût cun decision) al à dade une rispueste secje
    sinonims
    clâr, decîs, fer, fis, net, risolût, viert
    contraris
    inciert, indecîs, insigûr, malsigûr
  22. [it. rinsecchito adi.] (che al à pierdût la umiditât e il tenar)
  23. fig. [it. ruvidamente av.] (in maniere secje, cence creance)
    sinonims
    bruscjementri, cun durece, cun inciviltât, cun maleducazion, cun ruspidece, cun ruspiosetât, durementri, incivilmentri, in maniere dure, in maniere grese, in maniere incivîl, in maniere maleducade, in mût dûr, in mût grês, in mût incivîl, in mût maleducât, maleducadementri, ruspiosementri, rustichementri, secjementri
    contraris
    cortesementri, cun cortesie, cun dolcece, cun garbature, cun zentilece, dolcementri, garbadementri, in maniere cortese, in maniere dolce, in maniere garbade, in maniere zentîl, in mût cortês, in mût dolç, in mût garbât, in mût zentîl, zentilmentri
  24. [it. scabro adi.] (cence ornaments, cence elements di plui)
    sinonims
    dispueât, essenziâl
    contraris
    baroc, curât, pulît
  25. [it. scheletrito adi.] (di persone o part dal cuarp, che e je une vore magre) braçs secs
    sinonims
    scheletric, sclagn, sut
    contraris
    adipôs, florit, gras, tarondin
  26. [it. scheletrito adi.] (di arbul o ramaç, cence fueis)
  27. mat. [it. sec2 simb.] (simbul di secante)
  28. [it. seccamente av.] (derivât di 'secco', tant che rispueste rapide) rispuindi a sec o ancje sec
    sinonims
    bruscjementri, in maniere rapide, in mût rapit, rapidementri
  29. [it. secchezza s.f.] (il jessi sec, cence aghe) la sute o ancje la secjarie dal poç e faseve patî la sêt
    contraris
    umiditât, umit
  30. [it. secco adi.] (no bagnât)
    sinonims
    ardût, arsît, candît, disidratât, flapît, incandît, scridel, scridelît, sidiât, sut
    contraris
    agadôs, bagnât, març, mossit, mutriç, patoc, strafont, tafagnot, travanât, umit
    (disidratât) mi coventarès une creme pe piel secje
    sinonims
    disidratât, scridel, sut
  31. [it. secco adi.] (dissecjât) un poç sec
    sinonims
    arsît, a sut, sclagn, scridel, scridelît, sidiât
  32. [it. secco adi.] (di materiâi o sostancis, secjât) vernîs secje
    sinonims
    secjât
    (di plante o part di plante, muart) un ramaç sec
    sinonims
    secjât
    (vignût fûr di un procediment particolâr di conservazion) pes sec, foncs secs o ancje secjâts
    pan sec
  33. [it. secco adi.] (dal timp, dal clime e v.i., cence umiditât e ploiis)
    sinonims
    arit, ars, candît, incandît, mars, scridel, sterp
    (desertic) une regjon secje
    sinonims
    ars, candît, incandît, mars, scridel, sterp
  34. [it. secco adi.] (di cdn., une vore magri, sclagn) tu sês propit sec!
    sinonims
    fin, incandît, lizêr, los, scarm, scarmulin, scjarnît, sclagn, sclendar, sec in cjandele, sfilât, smilç, sut, sutîl
    contraris
    ben nudrît, bocon, complen, gras, grassin, grues, morbit, nudrît, pagnoc, penç
    (di une part dal cuarp, magre) vê lis gjambis secjis
    sinonims
    fin, incandît, lizêr, los, scarm, scarmulin, scjarnît, sclagn, sclendar, sec in cjandele, sfilât, smilç, sut, sutîl
    contraris
    ben nudrît, bocon, complen, gras, grassin, grues, morbit, nudrît, pagnoc, penç
  35. fig. [it. secco adi.] (rampit, curt, sut di peraulis)
    sinonims
    curt, disfurnît, essenziâl, malfurnît, rampit, ristret, sostanziâl, sut di peraulis, svelt
    contraris
    crestôs
  36. fig. [it. secco adi.] (di colp, pache, bote e v.i., energjic) un colp sec, une pidade secje
    sinonims
    cjalcjât, energjic, fuart, gaiart
  37. fig. [it. secco adi.] (di sunsûr, ben clâr) un ton sec
  38. fig. [it. secco adi.] (fâ che al met clâr e net e daurman i limits di une relazion cun altris) nus à oponût un dinei sec, al à un mût di fâ masse sec
    sinonims
    brusc, risolût
    contraris
    afabil, amabil, calorôs, cjâr, cordiâl, cortesan, degnevul, dulinciôs, gjoldibil, gjubiâl, gjubil, manierôs, plasevul, tratîf, zentîl
    (tant che averbi, a sut) i à rispuindût sec, cence nancje cjalâlu in muse
    sinonims
    brusc, risolût
    contraris
    afabil, amabil, calorôs, cjâr, cordiâl, cortesan, degnevul, dulinciôs, gjoldibil, gjubiâl, gjubil, manierôs, plasevul, tratîf, zentîl
  39. [it. secco adi.] (di vin o licôr, che al à pôc zucar, contrari di dolç) un vin sec
    contraris
    abocât, amabil, dolç, pastôs
  40. zûcs [it. secco adi.] (intal lot, di zuiade, fate dome intune ruede, cence vê inte cartele altris cumbinazions di numars)
  41. [it. secco s.m.] (ariditât)
    sinonims
    secjarie, sute
    contraris
    bagnum, umiditât, umidôr, umit
  42. [it. siccità s.f.inv.] (mancjance o scjarsetât de aghe, des precipitazions par un timp avonde lunc) un Istât cun tant sec
    sinonims
    ars, secjarie, secure, sute
    (scjarsetât di umiditât)
    sinonims
    ars, secjarie, secure, sute
  43. [it. spiccio2 adi.] (che al pant ruspidece) vê manieris bruscjis o ancje secjis
    sinonims
    grês, ruspi, ruspiôs
  44. fr. [it. tranchant adi.inv.] (di frase, judizi e v.i., caraterizât di grande decision) une critiche secje
    sinonims
    dûr, fer, net, risolût
  45. [it. vivo adi.] (di spice o sim., no taronde, uçade) un mûr a cjanton sec
    contraris
    taront