Seleziona dizionario:

Sinonimi e Contrari Friulani

tignî v.

  1. [it. allevare1 v.tr.] (fâ cressi e fâ reonâ animâi o plantis) chest an o ai voie di tignî cualchi cunin
  2. [it. coltivare v.tr.] (lavorâ un teren par che al deventi produtîf)
    contraris
    lassâ, lassâ pustot, molâ
    (curâ lis plantis par che a dedin flôrs e pomis)
  3. fig. [it. coltivare v.tr.] (miorâ, curâ, svilupâ, fâ cressi)
    sinonims
    clucî, coltivâ, curâ, miorâ, nudrî, promovi, sfrancjâ, svilupâ
    contraris
    bandonâ, lassâ, lassâ di bande, molâ, trascurâ
  4. fig. [it. comprimere v.tr.] (tignî frenât un sintiment, une passion, un impuls) stratignî la fote
    sinonims
    contignî, frenâ, reprimi
    contraris
    sbrocâ
  5. fig. [it. conservare v.tr.] (mantignî une situazion, alc che si à vût) mantignî il cognon sloven
    sinonims
    tignî dûr, travuardâ
    contraris
    lassâ, molâ, pierdi
  6. [it. considerare v.tr.] (vê une opinion di un o di alc)
    sinonims
    calcolâ, ritignî, valutâ
  7. [it. contenere v.tr.] (vê dentri o podê vê dentri)
    sinonims
    cjapâ dentri, dâ acet, imbraçâ, imbrenâ, sierâ dentri, tignî dentri
  8. [it. contenere v.tr.] (controlâ il stât di anime) al è stât bon di tignî o ancje fermâ lis lagrimis
    sinonims
    blocâ, controlâ, domâ, dominâ, limitâ, moderâ, morestâ, mugnestrâ, scjafoiâ, temperâ, tignî dûr, tignî indaûr, tignîsi
    contraris
    disfogâ, dispiticâ, meti fûr, motivâ, palesâ, pandi, professâ, sbrocâ, scjadenâ, sflocjâ, vierzi
  9. [it. contenere v.tr.] (fermâ une azion, un procès)
    sinonims
    fermâ
  10. [it. contenere v.tr.] (taiâ, blocâ ce che al cres masse)
    sinonims
    blocâ, fermâ, staronzâ, taiâ
    contraris
    espandi, rionzi, slargjâ
  11. fig. [it. coprire v.tr.] (di cdn., vê, cjapâ sù une funzion) vê o ancje tignî une catidre
    sinonims
    cjapâ, impegnâ, ocupâ
  12. [it. custodire v.tr.] (tignî cun cure) tignî la colezion di boi in bancje
    sinonims
    abadâ, conservâ, curâ, mantignî, salvâ, tignî di voli, vuardiâ
    contraris
    lassâ di bande, trascurâ
  13. [it. definire v.tr.] (calcolâ, stazâ)
    sinonims
    batiâ, calcolâ, clamâ, cualificâ, nomenâ, vê
  14. [it. detenere v.tr.] (vê in possès)
    (vê un titul daspò di vê vinçût)
  15. [it. detenere v.tr.] (tignî in cundizion di arest, di presonie)
  16. fig. [it. domare v.tr.] (controlâ un sintiment, lis sôs azions) cualchi volte al è miôr tignî la lenghe
    sinonims
    domâ, domeâ, stratignî
    contraris
    saborâ, sburtâ, stiçâ
  17. fig. [it. dominare v.tr.] (tignî ocupât)
    sinonims
    muardi, strenzi
  18. fig. [it. dominare v.tr.] (controlâ) dominâ o ancje stratignî la rabie
    sinonims
    cjapâ, controlâ, regolâ
  19. [it. dominare v.tr.] (inmagâ, inceâ)
    sinonims
    cjapâ, inceâ, inmagâ
  20. [it. durare v.intr.] (mantignîsi tal timp cence mudâ)
    sinonims
    bati dûr, condurâ, conservâsi, indurâ, intignîsi, resisti, rezi, sussisti, tignî dûr
    contraris
    molâ, sfantâsi, smamîsi
  21. [it. insaccare v.tr.] (vê dentri di se)
    sinonims
    contignî
  22. fig. [it. intrattenere v.tr.] (vê e tignî relazion)
    sinonims
    mantignî
  23. [it. mantenere v.tr.] (fâ in mût che alc al duri a lunc, plui che al è pussibil) mantignî la memorie storiche, tignî il podê, tignî la calme, tignî il control de situazion
    sinonims
    tignî sù
  24. [it. mantenere v.tr.] (difindi, tignî salt) al vûl tignî o ancje conservâ il titul di campion
    sinonims
    difindi, tignî indenant
  25. [it. mantenere v.tr.] (fâ in mût che alc al resti intun stât o intune cundizion determinade) al è miôr tignî onzude chê cjadene, mantignî alt il tas di scont
  26. [it. mantenere v.tr.] (fâ in mût che cdn. al resti intune cundizion determinade)
  27. [it. mantenere v.tr.] (rispietâ fin insom un assum che si è cjapât) tignî une intenzion
    sinonims
    osservâ, rispietâ
    (no pandi alc) tignî un segret
    sinonims
    osservâ, rispietâ
  28. [it. mantenere v.tr.] (tignî fede a chel che si à dit o prometût) tignî une promesse, mantignî un zurament
    sinonims
    osservâ, rispietâ
    contraris
    dineâ, ritirâ
  29. [it. mantenere v.tr.] (fâ in mût che alc al resti in buinis cundizions viodint de sô manutenzion) mantignî in ordin il zardin, tignî une strade in funzion, tignî il motôr eficient
    sinonims
    conservâ
  30. [it. ospitare v.tr.] (di un puest o ambient, che al rive a tignî un ciert numar di personis) la sale e pues tignî cuatricent personis
  31. fig. [it. ospitare v.tr.] (tignî dentri)
    sinonims
    dâ acet, ospitâ, racuei, vê, vê dentri
  32. [it. parteggiare1 v.intr.] (denant di 'per', jessi a pro di une des parts in competizion)
    sinonims
    fâ tele, simpatizâ
    contraris
    aviersâ, dâ cuintri, fâ cuintri, ingjambarâ, lâ cuintri, oponisi, rivielâsi
    (intal sport, sei tifôs di une scuadre) tignî pal Udin
    sinonims
    simpatizâ
  33. [it. parteggiare1 v.intr.] (metisi de bande di cdn. o di alc)
    sinonims
    simpatizâ
    contraris
    aviersâ, dâ cuintri, fâ cuintri, ingjambarâ, lâ cuintri, oponisi, rivielâsi
  34. [it. portare v.tr.] (vê la barbe o i cjavei taiâts intune cierte maniere)
  35. [it. portare v.tr.] (vê un sintiment)
  36. [it. prendere v.tr.] (acetâ alc o cdn. intun ciert mût) tignî alc tant che Vanzeli
    sinonims
    piâ
  37. [it. reggere v.tr.] (tignî fer alc di mût che nol bali, nol nici, che nol ledi di sbris, nol scjampi)
    sinonims
    sostignî
    contraris
    lassâ, molâ
  38. [it. reggere v.intr.] (resisti a un sfuarç, a une pression e v.i.)
    sinonims
    condurâ, tignî bot, tignî dûr, tignî pont, tignî sù
    contraris
    cedi, colâ, dismolâsi, lassâ, molâ, pleâsi, rindisi, socombi
  39. [it. reggere v.intr.] (sorevivi a un dolôr, a un sfuarç fisic, a une cundizion avierse e v.i.) nissun nol podeve tignî a chel frêt e cussì a àn molât di fâ la spedizion
    sinonims
    tignî bot, tignî dûr, tignî pont, tignî sù
    contraris
    cedi, colâ, dismolâsi, lassâ, molâ, pleâsi, rindisi, socombi
  40. fig. [it. reggere v.intr.] (sopuartâ un dolôr, no cedi, no pleâsi a un displasê)
    sinonims
    bati dûr, condurâ, durâ, indurâ, indurâsi, intignîsi, resisti, sostignî, stâ sù, tignî bot, tignî dûr, tignî pont, tignî sù
    contraris
    cedi, colâ, dismolâsi, lassâ, molâ, pleâsi, rindisi, socombi
    (resisti a une emozion)
    contraris
    cedi, dismolâsi
    (funzionâ ben)
    contraris
    cedi, molâ
  41. [it. reggere v.intr.] (jessi bon, consistent, valevul, jessi logjic, positîf)
    sinonims
    stâ in pîts, tignî sù
  42. [it. reggere v.intr.] (frontâ un confront, un paragon)
    sinonims
    stâ sù
  43. fig. [it. reggersi v.pronom.intr.] (vê une fonde buine, resons buinis)
  44. [it. resistere v.intr.] (di alc, fâ cuintri a une fuarce fisiche, anulant o limitant i efiets di cheste fuarce)
    sinonims
    tignî bot, tignî bote, tignî dûr, tignî pont
  45. [it. resistere v.intr.] (di alc, no cambiâ, no modificâsi par efiet dai elements naturâi)
    sinonims
    resisti, rezi, tignî dûr
  46. [it. riservare v.tr.] (meti in bande, tignî di cont alc dome par cdn. o par un fin particolâr)
    sinonims
    tignî di cont
  47. [it. riservare v.tr.] (tignî dome par se o par altris)
    sinonims
    prenotâ
  48. [it. ritenere v.tr.] (no molâ, no lassâ vignî fûr ce che si conten o si controle) o ai fat fature a tignî dûr o ancje a stratignîmi di ridi
    sinonims
    fermâ, imbrenâ, ingrumâ, ritignî, saldâ, tignî bot, tignî dûr, tignî indaûr, tignî pont, tignî sù, tratignî
    contraris
    diliberâ, discjanâ, lassâ, liberâ, molâ, sbrenâ, sfrancjâ
  49. fig. [it. soffermare v.tr.] (fermâ o tignî fer) tignî i voi suntun paisaç
  50. [it. sopportare v.tr.] (di struture, tignî un pês) il paviment nol pues sopuartâ o ancje tignî dut chel pês
    sinonims
    puartâ, tignî sù
  51. [it. sopportare v.tr.] (tignî cence dificoltât)
    sinonims
    no patî, no vê pôre
  52. fig. [it. sostenere v.tr.] (davuelzi une funzion)
    sinonims
    distrigâ, fâ, puartâ indenant, recitâ, sostignî, tignî sù
  53. [it. stimare v.tr.] (prossumâ tignint cont di ce che si sa)
    sinonims
    ritignî
  54. [it. stringere v.tr.] (tignî stret)
    sinonims
    folcjâ, frenzi, grampâ, sierâ, strucâ
  55. [it. tenere v.tr.] (vê tes mans alc in mût che no si movi)
    sinonims
    rezi, sostignî, tignî fer, tignî sù
  56. [it. tenere v.tr.] (tignî sù cdn.)
    sinonims
    cjoli, puartâ, tignî sù
  57. [it. tenere v.tr.] (blocâ cdn.)
    sinonims
    blocâ, fermâ, stratignî
  58. [it. tenere v.tr.] (mantignî par aiar)
    sinonims
    sostignî, tignî adalt
  59. [it. tenere v.tr.] (mantignî alc o une part dal cuarp intune cierte posizion) tignî la bocje sierade
  60. [it. tenere v.tr.] (mantignî cdn. intune cierte posizion o situazion) tignî un ospit in cjase
  61. [it. tenere v.tr.] (vê in possès o doprâ) tu puedis tignî il rest
    (conservâ)
    (vê cure di alc par cont di cdn.)
  62. [it. tenere v.tr.] (conseâ o ordenâ di cjapâ)
    sinonims
    cjapâ sù, cjoli, cjoli sù, grampâ, piâ
  63. [it. tenere v.tr.] (meti vie)
    sinonims
    meti vie, tignî cont, tignî di bande
  64. [it. tenere v.tr.] (risiervâ) fasiti tignî une taule in tratorie
    sinonims
    prenotâ, risiervâ, salvâ
    (conservâ un puest libar par cdn.)
    sinonims
    salvâ
  65. [it. tenere v.tr.] (mantignî personis o bestiis) i vuelin bêçs par tignî un cjan tant grant
  66. [it. tenere v.tr.] (vê come dipendent) tignî doi operaris
    sinonims
    vê
  67. [it. tenere v.tr.] (aministrâ)
    sinonims
    esercitâ, puartâ indenant
    (funzionâ)
    sinonims
    esercitâ
  68. [it. tenere v.tr.] (vendi alc di specific)
    sinonims
    vendi
  69. [it. tenere v.tr.] (tratâ alc intune cierte maniere)
    sinonims
    curâ, tratâ
  70. [it. tenere v.tr.] (mantignî ce che si dîs)
    sinonims
    mantignî
  71. fig. [it. tenere v.tr.] (di situazion che e straten cdn. intun puest)
    sinonims
    discjoli, stratignî
  72. [it. tenere v.tr.] (frenâ)
    sinonims
    contignî, fermâ, intardâ, tignî a brene, tignî in brene
  73. [it. tenere v.tr.] (ocupâ un spazi)
    sinonims
    covâ, impegnâ, impleâ, ocupâ
  74. [it. tenere v.tr.] (difindi une posizion) i ribei o vevin di tignî a ducj i coscj la citât
    sinonims
    difindi, tignî dûr
  75. [it. tenere v.tr.] (fâ) tignî un cors di inglês
    sinonims
    fâ, puartâ indenant
    (fevelâ) tignî un plait
  76. fam. [it. tenere v.tr.] (rivâ a contignî)
    sinonims
    contignî
  77. [it. tenere v.tr.] (mantignî une direzion)
    sinonims
    tignî indenant
    (di une machine, che e à une buine stabilitât)
  78. fig. [it. tenere v.tr.] (mantignî un principi)
  79. [it. tenere v.tr.] (vê convinzion)
    sinonims
    fâ, fâ calcul, prossumâ, ritignî
  80. [it. tenere v.intr.] (resisti a une fuarce)
    sinonims
    resisti, stâ salt
    contraris
    cedi, molâ, pleâsi, rindisi, slacâ, socombi
  81. [it. tenere v.intr.] (no smamîsi)
    sinonims
    resisti
  82. [it. tenere v.intr.] (no lassâ scjampâ fûr un licuit)
  83. fig. [it. tenere v.intr.] (resisti cuintri dal nemì)
    sinonims
    resisti, rezi
  84. fig. [it. tenere v.intr.] (rivâ a fâ front a dificoltâts)
    sinonims
    fâ front, resisti, rezi, tignî bot, tignî pont, tignî sù
    (mantignî il numar di vôts)
    sinonims
    resisti, rezi, tignî pont, tignî sù
  85. fig. [it. tenere v.intr.] (di bêçs e valôrs che a restin salts)
    sinonims
    tignî bot, tignî dûr
  86. fig. [it. tenere v.intr.] (condurâ)
    sinonims
    condurâ, durâ, resisti, rezi, stâ sù, tignî pont, tignî sù
  87. [it. tenere v.intr.] (fâ buine prese)
  88. fig. [it. tenere v.intr.] (convinci)
    sinonims
    convinci, persuadi, rezi, stâ in pîts, stâ sù, tignî pont, tignî sù
  89. [it. tenere v.intr.] (sostignî cdn.)
  90. [it. tenere v.intr.] (sperâ che cdn. o une scuadre a vincin, e sostignîju) tignî pal Udin
  91. [it. tenere v.intr.] (dâ impuartance)
    (vê interès)
  92. [it. tenere a freno loc.v.] (stratignî alc, spec. une emozion)
  93. [it. tifare v.intr.] (sostignî une scuadre o un campion sportîf) tignî pal Udin
    (jessi de bande di cdn.)
  94. [it. trattenere v.tr.] (fâ in mût che cdn. al resti o che si intardi)
    sinonims
    stratignî
  95. fig. [it. trattenere v.tr.] (discjoli cdn. dal fâ o dal dî alc)
    contraris
    persuadi, pocâ, sburtâ
  96. [it. trattenere v.tr.] (fermâ cdn. e fâi passâ il timp in mût plasevul)
    sinonims
    stratignî
  97. [it. trattenere v.tr.] (tignî alc par cdn., meti da bande)
    sinonims
    meti da bande, tignî da cont, tirâ dilunc
  98. fig. [it. trattenere v.tr.] (tignî dentri, no mostrâ alc) tignî il flât, contignî une ridade
    sinonims
    scjafoiâ
    contraris
    ecitâ, scjadenâ, stiçâ